Bolerioza jest najczęstszą chorobą przenoszoną przez kleszcza. W Polsce z roku na rok jest coraz więcej zachorowań, dlatego co należy wiedzieć na temat boreliozy? Jakie są objawy oraz leczenie tej choroby?
Spis treści
Czym jest borelioza?
Bolerioza jest chorobą odkleszczową, czyli do wystąpienia zakażenia dochodzi w sytuacji w której doszło do ukąszenia przez kleszcza. Należy pamiętać, że nie wszystkie kleszcze są nosicielem krętków.
Bolerioza z Lyme jest chorobą wieloukładową z cechami autoimmunizacji, która jest wywołana przez krętki z rodzaju Borrelia. Nazwa choroby pochodzi odo miejscowości New Lyme i Old Lyme w Stanach Zjednoczonych, gdzie po raz pierwszy zdiagnozowano boreliozę.
Jak dochodzi do zakażenia?
Krętki dostają się do skóry człowieka, ponieważ znajdują się w ślinie kleszcza, który żeruje. Im żerowanie jest dłuższe, tym ryzyko zakażenia jest większe. Następie krętki dostają się z krwią oraz chłonką do różnych narządów. Warto wiedzieć, że krętki mogą się również dostać do płodu ciężarnej matki, lecz nie opisano przypadków boleriozy wrodzone.
Jeżeli ktoś jest zakażony boreliozą, to nie można się zarazić tą chorobą od innej osoby oraz podczas karmienie piersią.
Najczęściej do zakażenia u ludzi dochodzi wiosną oraz latem, czyli w okresie w którym nimfy są aktywne. W Polsce kleszcze najczęściej występują w lasach liściastych oraz mieszanych.
Większość zakażeń krętkami Borrelii przebiega bezobjawowo, ponieważ układ opornościowy człowieka, może samodzielnie zwalczyć zakażenie.
Objawy boreliozy
Bolerioza jest chorobą, która może atakować różne narządy oraz układy.
Charakterystyczne objawy to m.in.:
- rumień wędrujący,
- przewlekłe zapalenie stawów,
- porażenie nerwu twarzowego,
- zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych,
- bloki serca.
Do niecharakterystycznych objawów należy zaliczyć m.in. pogorszenie koncentracji oraz pamięci, przewlekłe zmęczenie oraz osłabienie, a także zaburzenia snu.
Bolerioza występuje w trzech stadiach, które mogą się różnić występowaniem dolegliwości.
Stadium wczesne ograniczone – wystąpienie rumienia wędrującego
Stadium wczesne rozsiane (narządowe) – pojawienie się różnych objawów w przeciągu kilku tygodni od zakażenia. Dolegliwości są związane z transportem krętków do różnych narządów.
- Wtórne rumienie wędrujące
- Gorączka
- Bóle mięśni i stawów
- Bóle głowy
- Osłabienie
- Bloki serca
- Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych
- Zapalenie nerwów czaszkowych
- Porażenie nerwu twarzowego
Stadium późne – objawy pojawiają się od kilku miesięcy do kilku lat od dnia zakażenia oraz dotyczą różnych narządów.
Czym jest rumień wędrujący?
Pojawienie się rumienia wędrującego jest jednoznaczne z zakażeniem krętkiem Borrelii. W miejscu ukąszenie pojawia się czerwony rumień, który może przypominać okrąg. Jego średni wynosi powyżej 5 cm, ma ostre granice oraz powiększa się.
Pojawienie się rumienia jest wskazaniem do zastosowania antybiotykoterapii doustnej.
Diagnostyka boreliozy
Jeżeli wystąpił rumień, to lekarz na podstawie wyglądu rumienia jest w stanie potwierdzić wystąpienie bioleriozy. Zazwyczaj wykonanie badań laboratoryjnych w takiej sytuacji nie jest konieczne. Warto wiedzieć, że rumień nie zawsze może wystąpić, a borelioza może mieć także charakter bezobjawowy lub z występowaniem nieswoistych objawów.
W diagnostyce wykorzystanie się test ELISA, Western Blot lub multiplex. Jeżeli test ELISA jest negatywny, to zazwyczaj nie jest wymagana dalsza diagnostyka. W sytuacji wyniku pozytywnego, wymagane jest wykonanie testu metodą Western Blot.
W sytuacji podrzenia wystąpienia neuroboreliozy, można wykonać miano przeciwciał Borrelia burgdofer w klasie IgG w płynie mózgowo – rdzeniowym, które porównuje się do miana przeciwciał w surowicy krwi.
Borelioza – leczenie
Bolerioza jest chorobą bakteryjną, więc w leczeniu stosuje się antybiotykoterapią. Celem leczenia jest wyleminowanie zakażenia krętkami. Ponadto w leczeniu wykorzystuje się także inne leki, które mają na celu łagodzenie występujących dolegliwości.
W leczeniu wczesnej fazy stosuje się doustnie m.in. doksycyklinum lub amoksycylinę. Natomiast w neuroboreliozie leki stosuje się dożylnie i zazwyczaj jest to ceftriakson.
Objawy zakażenia mogą się utrzymywać przez wiele miesięcy po zastosowaniu antybiotyków.
Ukąszenie kleszcza – co zrobić?
Przede wszystkim kleszcza należy usunąć jak najszybciej oraz w całości. W aptece są dostępne różne przyrządy, które umożliwiają wykonanie tej procedury. Przy każdym urządzeniu jest dołączona dokładna instrukcja usuwania kleszcza. Jeżeli ktoś się obawia, że nie ma odpowiednich umiejętności, to może udać się do lekarza rodzinnego lub do punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
Bolerioza – profilaktyka
Nie ma szczepionki przeciw boreliozie, więc należy unikać miejsc w których mogą występować kleszcze. W profilaktyce mogą być pomocne różne preparaty w spray’u, które stosuje się na ciało, a które mają na celu odstraszenie kleszczy. Są też dostępne różnego rodzaju urządzenia elektroniczne, które mają na celu zmniejszenie ilości ukąszeń.
Warto pamiętać o tym, że po przyjściu z zewnątrz (np. po spacerze w lesie), całe ciało powinno być dokładnie oglądnięte. Jeżeli w otoczeniu znajdują się zwierzęta, to należy usuwać kleszcze z ich sierści oraz zastosować profilaktykę.
Materiały pomocnicze
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158905,borelioza-zlyme