Depresja to jedno z najczęstszych zaburzeń zdrowia psychicznego, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jednak nie każda depresja przebiega w sposób jednolity. U części pacjentów występują skrajne wahania nastroju – od głębokiego przygnębienia po stany pobudzenia i euforii. W takich przypadkach mówimy o depresji maniakalnej, znanej również jako zaburzenie afektywne dwubiegunowe lub po prostu depresja dwubiegunowa.
Czym jest depresja maniakalna?
Depresja maniakalna to poważne zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się naprzemiennymi epizodami: depresyjnymi i maniakalnymi. W przebiegu tej choroby pacjent doświadcza okresów skrajnie obniżonego nastroju (epizod depresji) oraz okresów nienaturalnie podwyższonego nastroju (epizod manii) lub jego łagodniejszej wersji – hipomanii.
Zaburzenie to wpływa nie tylko na emocje, ale także na myśli, zachowanie, zdolność do wykonywania codziennych obowiązków i relacje z innymi ludźmi. Depresja dwubiegunowa jest jednym z najbardziej dziedzicznych zaburzeń psychicznych i często ma charakter przewlekły.
Objawy depresji maniakalnej
Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej różnią się w zależności od fazy, w której aktualnie znajduje się pacjent. Typowe objawy depresji maniakalnej obejmują zarówno elementy epizodu depresyjnego, jak i epizodu maniakalnego.
Epizod depresyjny – objawy depresyjne:
-
głęboki smutek i przygnębienie,
-
utrata zainteresowań i radości z życia,
-
spadek energii i motywacji,
-
zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność),
-
brak apetytu lub jego wzrost,
-
poczucie bezwartościowości, winy, myśli samobójcze,
-
trudności z koncentracją, zapamiętywaniem, podejmowaniem decyzji.
Epizod maniakalny – objawy maniakalne:
-
nienaturalnie podwyższony nastrój lub drażliwość,
-
nadmierna pewność siebie, poczucie wszechmocy,
-
szybka mowa i gonitwa myśli,
-
znacznie zwiększona aktywność fizyczna i społeczna,
-
podejmowanie ryzykownych zachowań (np. impulsywne zakupy, ryzykowne inwestycje, przypadkowe kontakty seksualne),
-
zmniejszona potrzeba snu,
-
problemy z koncentracją i logicznym myśleniem.
Między tymi fazami może występować okres względnej równowagi, jednak nasilenie objawów i długość poszczególnych epizodów mogą się znacznie różnić między pacjentami.
Przyczyny depresji maniakalnej
Do dziś nie ma jednej, jasno określonej przyczyny rozwoju depresji maniakalnej. Uważa się, że znaczenie mają:
-
czynniki genetyczne – osoby, które mają przynajmniej jednego bliskiego krewnego cierpiącego na to zaburzenie, są w grupie podwyższonego ryzyka,
-
różnice w chemii i strukturze mózgu, m.in. w funkcjonowaniu neuroprzekaźników takich jak serotonina czy dopamina,
-
stresujące wydarzenia życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, rozwód, problemy finansowe, mogą wywołać epizod depresji lub manii,
-
nadużywanie substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu i narkotyków,
-
zaburzenia rytmu dobowego i zaburzenia snu.
Warto podkreślić, że depresja maniakalna może rozwinąć się także u osób, które wcześniej nie miały objawów psychicznych, dlatego tak ważna jest czujność i umiejętność diagnozowania objawów.
Jak diagnozować depresję maniakalną?
Diagnoza zaburzenia afektywnego dwubiegunowego nie jest prosta. Objawy epizodu depresyjnego mogą przypominać klasyczną depresję jednobiegunową, dlatego zdarza się, że choroba długo pozostaje nierozpoznana. Kluczem jest dokładne zebranie wywiadu, także od bliskich chorego, i zaobserwowanie występowania epizodów maniakalnych lub hipomanii w przeszłości.
Leczenie depresji maniakalnej – jakie są możliwości?
Leczenie depresji maniakalnej wymaga kompleksowego podejścia i dostosowania do indywidualnego przebiegu choroby. W terapii stosuje się zarówno farmakologię, jak i psychoterapię.
Leki stosowane w leczeniu depresji dwubiegunowej:
-
stabilizatory nastroju – pomagają zapobiegać nawrotom epizodów,
-
leki przeciwpsychotyczne – stosowane głównie w okresie manii,
-
leki przeciwdepresyjne – czasem używane w połączeniu ze stabilizatorem nastroju, ale z ostrożnością, gdyż mogą wywołać epizod maniakalny.
Psychoterapia:
Jedną z najskuteczniejszych form wsparcia jest terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga pacjentowi rozpoznawać wzorce myślenia i zachowania prowadzące do nawrotów choroby. Terapia uczy strategii radzenia sobie z objawami, poprawia relacje z innymi ludźmi i pomaga utrzymać stabilność emocjonalną.
Życie z depresją maniakalną – czy remisja jest możliwa?
Wielu pacjentów zastanawia się, czy depresja maniakalna może ustąpić całkowicie. Należy pamiętać, że jest to przewlekłe zaburzenie, ale odpowiednio prowadzona terapia może zapewnić długie okresy remisji i dobrej jakości życia. Kluczowe znaczenie ma systematyczne leczenie, unikanie czynników wyzwalających (takich jak brak snu, stres czy używki), a także edukacja pacjenta i jego rodziny.
Podsumowanie
Depresja maniakalna, czyli choroba afektywna dwubiegunowa, to poważne zaburzenie zdrowia psychicznego, które wymaga uwagi, zrozumienia i długoterminowego leczenia. Objawia się naprzemiennymi epizodami depresji i manii, a jej objawy mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie w codziennym życiu. Choć choroba może mieć charakter przewlekły, dzięki odpowiedniemu leczeniu – zarówno farmakologicznemu, jak i psychoterapeutycznemu – wielu pacjentów osiąga stabilizację nastroju i prowadzi satysfakcjonujące życie.
W depresji możliwe są okresy poprawy (remisji), ale kluczowe znaczenie ma ciągłość leczenia i odpowiednie prowadzenie terapeutyczne. Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby objawy sugerujące depresję maniakalną – nie czekaj. Warto jak najszybciej szukać pomocy specjalisty.
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno– edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona Medspan nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Prezentowane informacje o produktach leczniczych nie stanowią zapewnienia, że zostaną one Panu/Pani przepisane w naszym podmiocie leczniczym. Informacje o zakresie stosowania leku opracowano na podstawie charakterystyki produktu leczniczego, jednakże zakres zastosowania określonego produktu leczniczego może być w niektórych przypadkach szerszy albo węższy niż wynika to z charakterystyki produktu leczniczego. Prezentowane informacje nie stanowią reklamy produktu leczniczego w rozumieniu ustawy – Prawo farmaceutyczne. Omawiane produkty lecznicze nie należy rozpatrywać w odniesieniu do działalności leczniczej Medspan Centrum Medyczne, w szczególności Medspan Centrum Medyczne nie stosuje wskazanych produktów leczniczych w sposób preferencyjny lub w zakresie wykraczającym poza standardowe ich zastosowanie, zgodne z ich przeznaczeniem. Data opracowania 20.06. 2025r