Jednostronne zapalenie zatok szczękowych to stan zapalny obejmujący tylko jedną zatokę szczękową – przestrzeń w obrębie kości szczękowych, zlokalizowaną po obu stronach nosa. Stan zapalny w tej części zatok przynosowych może prowadzić do szeregu nieprzyjemnych dolegliwości i znacząco pogorszyć jakość życia. Co istotne, zapalenie zatok szczękowych może mieć różne przyczyny – od infekcji wirusowych, przez problemy stomatologiczne, aż po wady anatomiczne przegrody nosowej.
W artykule przybliżymy najczęstsze przyczyny, objawy oraz metody leczenia tej choroby, w tym zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, które jest jednym z istotnych wariantów tej dolegliwości.
Zatoka – anatomia i funkcja
Zatoki szczękowe to największe zatoki przynosowe, które leżą w obrębie kości szczękowych, tuż pod oczodołami. Ich zadaniem jest m.in. nawilżanie i oczyszczanie wdychanego powietrza, zmniejszanie masy czaszki oraz wspomaganie rezonansu głosu. Z powodu bliskiego sąsiedztwa z zębami górnymi (szczególnie przedtrzonowcami i trzonowcami), zatoki szczękowe są wyjątkowo podatne na infekcje zębopochodne.
Objawy zapalenia zatok szczękowych
Objawy zapalenia zatok szczękowych zależą od stopnia nasilenia stanu zapalnego oraz od jego przyczyny. W przypadku jednostronnego zapalenia zatok szczękowych dolegliwości zazwyczaj występują tylko po jednej stronie twarzy.
Najczęstsze objawy zapalenia zatok szczękowych to:
-
silny, jednostronny ból w okolicy policzka lub pod oczodołem,
-
uczucie rozpierania w zatokach przy pochylaniu głowy,
-
obrzęk i tkliwość po jednej stronie twarzy,
-
jednostronny katar (często o ropnym zabarwieniu),
-
zatkany nos lub utrudnione oddychanie przez jedną dziurkę,
-
nieprzyjemny zapach z ust,
-
gorączka lub stan podgorączkowy,
-
ból zębów górnych lub ich nadwrażliwość.
W przypadkach przewlekłego zapalenia zatok szczękowych objawy mogą być mniej intensywne, ale trwają przez wiele tygodni, co znacząco wpływa na komfort życia pacjenta.
Przyczyny zapalenia zatok szczękowych
Stan zapalny zatok szczękowych może mieć różnorodne źródła.
Najczęstsze przyczyny zapalenia zatok szczękowych:
-
Infekcje wirusowe i bakteryjne – często są wynikiem przeziębienia lub powikłaniem infekcji górnych dróg oddechowych.
-
Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych – wywołane przez stany zapalne zębów górnych, ich leczenie kanałowe lub ekstrakcję. Z powodu bliskiego sąsiedztwa zębów z zatokami, infekcja może przedostać się do jamy zatoki.
-
Wady anatomiczne – np. skrzywienie przegrody nosowej, które zaburza prawidłowy odpływ śluzu i wentylację zatok.
-
Alergiczny nieżyt nosa – przewlekły stan zapalny błony śluzowej może sprzyjać rozwojowi wtórnych zakażeń bakteryjnych.
-
Ciała obce lub przetoki – np. po zabiegach stomatologicznych mogą sprzyjać rozwojowi infekcji w obrębie zatok.
Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych
Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych to szczególny przypadek, kiedy infekcja rozwija się wskutek problemów z uzębieniem. Najczęściej dotyczy to zębów przedtrzonowych i trzonowych szczęki. Do stanu zapalnego może dojść po niewyleczonym na czas zapaleniu miazgi zęba, po leczeniu kanałowym, a także po wyrwaniu zęba, szczególnie jeśli powstanie przetoka ustno-zatokowa.
Charakterystyczne dla zębopochodnego zapalenia zatok szczękowych są:
-
obecność ropnej wydzieliny w jamie nosowej po jednej stronie,
-
ból w okolicy chorego zęba,
-
nieprzyjemny zapach z ust,
-
brak poprawy po klasycznym leczeniu przeciwzapalnym.
Leczenie zapalenia zatok szczękowych
Leczenie zapalenia zatok szczękowych zależy od przyczyny oraz nasilenia objawów. W przypadku ostrego zapalenia zatok stosuje się leczenie objawowe – przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i mukolityczne, mające na celu zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa i ułatwienie odpływu wydzieliny z zatok. Podaje się krople do nosa, leki zmniejszające obrzęk oraz środki łagodzące ból.
W przypadku przewlekłego zapalenia zatok szczękowych konieczne może być rozszerzone leczenie – w tym antybiotykoterapia lub zabieg chirurgicznego udrożnienia ujść zatok.
W zębopochodnym zapaleniu zatok szczękowych leczenie obejmuje również interwencję stomatologiczną – np. ponowne leczenie kanałowe, ekstrakcję chorego zęba, zamknięcie przetoki lub leczenie przyzębia. Bez usunięcia ogniska zapalnego w obrębie zęba leczenie zatoki nie będzie skuteczne.
Leczenie domowe
Domowe sposoby mogą wspierać leczenie zapalenia zatok szczękowych, szczególnie w łagodniejszych przypadkach. Należą do nich:
-
irygacja nosa solą fizjologiczną lub roztworem soli morskiej,
-
inhalacje parowe z dodatkiem olejków eterycznych (np. eukaliptusowego),
-
picie dużej ilości płynów dla rozrzedzenia śluzu,
-
unikanie palenia papierosów, które podrażnia błonę śluzową nosa,
-
odpoczynek i unikanie wychłodzenia.
Trzeba jednak pamiętać, że leczenie domowe nie zastępuje wizyty u specjalisty, zwłaszcza przy podejrzeniu zębopochodnego zapalenia zatok.
Powikłania
Nieleczone zapalenie zatok szczękowych może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
-
przejście w formę przewlekłą,
-
zapalenie tkanek oczodołu,
-
ropień policzka,
-
przetoka ustno-zatokowa,
-
zakażenie kości (osteomyelitis),
-
rozprzestrzenienie infekcji na inne zatoki przynosowe.
Właśnie dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i właściwe leczenie, szczególnie w przypadku objawów utrzymujących się przez dłuższy czas.
Podsumowanie
Jednostronne zapalenie zatok szczękowych to dolegliwość, która może mieć wiele przyczyn – od infekcji wirusowych, przez alergie, aż po problemy stomatologiczne. Szczególną uwagę warto zwrócić na zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, które wymaga zarówno leczenia laryngologicznego, jak i stomatologicznego. Szybkie rozpoznanie, skuteczne leczenie i dbałość o higienę jamy ustnej pozwalają uniknąć przewlekłych problemów i powikłań.
Teleporada – nowoczesne wsparcie w leczeniu zapalenia zatok szczękowych
Teleporada to wygodna forma kontaktu z lekarzem, która pozwala na szybką ocenę objawów i zaplanowanie dalszego postępowania – bez wychodzenia z domu. W przypadku podejrzenia jednostronnego zapalenia zatok szczękowych, zwłaszcza gdy pojawiają się objawy takie jak ból policzka, jednostronna wydzielina z nosa czy ból zębów, konsultacja zdalna może być pierwszym krokiem do uzyskania pomocy.
Podczas teleporady lekarz może zebrać szczegółowy wywiad, ocenić ryzyko powikłań i – jeśli to konieczne – wystawić e-skierowanie lub e-receptę. W przypadkach, gdy istnieje podejrzenie zębopochodnego zapalenia zatok, pacjent może zostać skierowany do stomatologa lub laryngologa na dalsze badania. Teleporada to także dobra okazja do uzyskania zaleceń dotyczących domowych metod łagodzenia objawów.
—-
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno– edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona Medspan nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Prezentowane informacje o produktach leczniczych nie stanowią zapewnienia, że zostaną one Panu/Pani przepisane w naszym podmiocie leczniczym. Informacje o zakresie stosowania leku opracowano na podstawie charakterystyki produktu leczniczego, jednakże zakres zastosowania określonego produktu leczniczego może być w niektórych przypadkach szerszy albo węższy niż wynika to z charakterystyki produktu leczniczego. Prezentowane informacje nie stanowią reklamy produktu leczniczego w rozumieniu ustawy – Prawo farmaceutyczne. Omawiane produkty lecznicze nie należy rozpatrywać w odniesieniu do działalności leczniczej Medspan Centrum Medyczne, w szczególności Medspan Centrum Medyczne nie stosuje wskazanych produktów leczniczych w sposób preferencyjny lub w zakresie wykraczającym poza standardowe ich zastosowanie, zgodne z ich przeznaczeniem. Data opracowania 20.06. 2025r