Chrapanie to powszechna przypadłość, do której niestety nie przykładamy należytej wagi. Jest to dolegliwość wstydliwa i często bagatelizowana, pomimo że może znacząco wpływać na jakość snu zarówno osoby zainteresowanej, jak i domowników. Warto zastanowić się, dlaczego chrapiemy i w jakich sytuacjach przypadłość ta może stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Przyczyny i charakterysyka chrapania
Chrapanie samo w sobie nie jest chorobą, lecz wynikiem zaburzeń oddychania podczas snu, które mogą być związane z pewnymi problemami zdrowotnymi. Niemniej jednak jest to dokuczliwa przypadłość, która wpływa na jakość snu danej osoby i domowników. Co ciekawe, intensywność dźwięków wydobywających się z ust osoby chrapiącej może sięgać nawet 90 decybeli. Dla porównania hałas wydawany przez pracującą kosiarkę do trawy oscyluje w zakresie od 75 do 93 decybeli.Mechanizm chrapania
Chrapanie jest rezultatem utrudnionego przepływu powietrza przez gardło podczas snu. Wówczas gardło zwęża się, a tylna część gardzieli opada, dotykając nasady języka. W normalnych warunkach oddychanie w czasie snu jest możliwe dzięki niewielkiej szczelinie, która pozostaje otwarta. Jednak gdy powietrze przepływa przez górne drogi oddechowe, wiotkie ściany dróg oddechowych są wprawiane w ruch, powodując wibrację gardzieli i języka. Jeśli przepływ powietrza jest zbyt ograniczony, dochodzi do głośnego chrapania.Jakie mogą być przyczyny chrapania?
Czynniki wpływające na chrapanie są różnorodne. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:- Problemy z przegrodą nosową – zarówno wrodzone, jak i spowodowane urazami mechanicznymi.
- Niedrożność nosa związana z polipami jamy nosowej.
- Przerost migdałków podniebiennych.
- Przerost nasady języka lub migdałków.
- Problemy z budową podniebienia miękkiego, które powoduje jego nadmierną miękkość i wiotkość.
- Przerost i/lub obrzęk małżowin nosowych.
- Inne wrodzone wady górnych dróg oddechowych.
- Obniżone napięcie mięśni gardła i języka.
- Alergie.
- Nadwaga i otyłość.
- Spanie na wznak.
- Przyjmowanie leków uspokajających, antydepresyjnych lub miorelaksantów.
- Długotrwałe palenie papierosów.
- Infekcje układu oddechowego powodujące tymczasową niedrożność dróg oddechowych, np. przeziębienie czy zapalenie zatok.
- Bardzo wysoki poziom wysiłku fizycznego w ciągu dnia.
- Spożycie większej ilości alkoholu.
- Duże zmęczenie.
Dlaczego mężczyźni chrapią częściej niż kobiety?
Mężczyźni częściej chrapią niż kobiety ze względu na różnice w budowie anatomicznej szyi. Posiadają oni więcej tkanek w tej okolicy, a także mają więcej mięśni. Chrapanie u dzieci najczęściej wynika z częstych infekcji, które powodują powiększenie trzeciego migdałka. Dziecko może chrupać również w przypadku innych tymczasowych dolegliwości, takich jak zapalenie zatok czy alergiczny nieżyt nosa. Chrapanie u dziecka poniżej 1. roku życia może wynikać z wiotkości elementów chrzęstnych w krtani. Każdy przypadek chrapania u dziecka, który nie jest spowodowany przejściową infekcją, powinien być skonsultowany z lekarzem. Chrapanie znacznie zakłóca jakość snu i może hamować rozwój dziecka.Chrapanie a bezdech senny
Chrapanie samo w sobie nie musi być niebezpieczne dla zdrowia, ale warto zachować czujność. U jednej na dziesięć osób, które chrapią, rozwija się obturacyjny bezdech podczas snu (OBPS). Jest to zaburzenie sprzyjające rozwojowi wielu groźnych chorób i może prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia. Bezdech senny polega na utrudnionym przepływie powietrza podczas snu, co może powodować trudności w dotlenieniu płuc. Chociaż z pozoru dana osoba oddycha prawidłowo, to powietrze nie dociera do jej płuc podczas snu. Taki stan może trwać od kilku sekund do nawet minuty, ale organizm nie pozostaje bezczynny. Wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi sygnalizuje ośrodkowi oddechowemu w mózgu, że występuje jakaś nieprawidłowość. W odpowiedzi mózg pobudza dodatkowe mięśnie oddechowe, takie jak mięśnie klatki piersiowej i przepony. Po bezdechu następuje gwałtowny wdech. Lekarze specjalizujący się w badaniu snu uważają, że krótkotrwałe przerwy w oddychaniu są zjawiskiem normalnym i występują u prawie wszystkich ludzi. Jednak jeśli bezdechy pojawiają się częściej niż 10 razy na godzinę, mówi się już o zespole bezdechu sennego, który stanowi poważny problem zdrowotny.Co się dzieje z organizmem podczas bezdechu sennego?
W przypadku występowania ponad 10 bezdechów na godzinę mózg wysyła sygnał do przebudzenia ze snu w celu przywrócenia normalnego oddychania. Osoba cierpiąca na obturacyjny bezdech podczas snu ma niespokojny, przerywany i płytki sen. Przy każdym bezdechu występuje niedotlenienie tkanek, wzrasta ciśnienie tętnicze i przyspiesza akcja serca. Często towarzyszy temu silne pocenie się i w niektórych przypadkach sinica.Dlaczego należy podjąć się leczenia bezdechu sennego?
Nieleczony obturacyjny bezdech senny może prowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób ogólnoustrojowych lub nasilenia objawów już istniejących:- nadciśnienie tętnicze,
- nadciśnienie płucne,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- choroba niedokrwienna serca (zwiększa ryzyko zawału serca),
- zaburzenia rytmu serca,
- niewydolność serca,
- zaburzenia krążenia mózgowego (zwiększa ryzyko udaru mózgu),
- nietolerancja glukozy,
- cukrzyca typu 2,
- zespół metaboliczny,
- depresja,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- nocne oddawanie moczu (nykturia),
- impotencja,
- przyrost masy ciała,
- częste bóle głowy po przebudzeniu.
Kto jest najbardziej narażony na bezdech senny?
Najbardziej zagrożone rozwojem zespołu bezdechu sennego są mężczyźni po 40. roku życia, którzy mają nadwagę lub otyłość. Dotyczy to też kobiety po 55 – często towarzyszą im również różne zaburzenia hormonalne i nadciśnienie tętnicze. Osoby cierpiące na obturacyjny bezdech podczas snu często nie zdają sobie z tego sprawy, dlatego ważne jest, aby partnerzy lub domownicy zareagowali i poinformowali o tym problemie. Jeśli podejrzewasz u siebie lub u bliskiej osoby występowanie bezdechu sennego, warto skonsultować się z lekarzem. Specjalista może zlecić badanie snu (polisomnografię) w celu diagnozy i oceny nasilenia zaburzeń oddychania podczas snu. Na podstawie wyników badania lekarz będzie w stanie zalecić odpowiednie leczenie.Sposoby leczenia chrapania i bezdechu sennego
Leczenie chrapania i bezdechu sennego zależy od przyczyny i nasilenia objawów. Istnieje kilka możliwości terapeutycznych, które mogą pomóc w redukcji chrapania i poprawie jakości snu:- Zmiana stylu życia -często zmiana nawyków snu i stylu życia może pomóc w redukcji chrapania. Należy unikać spożywania alkoholu przed snem, rzucenia palenia, unikania leków uspokajających, antydepresyjnych lub miorelaksantów, utrzymania prawidłowej masy ciała poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną, unikanie spania na wznak.
- Utrzymanie prawidłowej higieny snu – zapewnienie odpowiednich warunków snu, takich jak wygodne i odpowiednio wysokie poduszki, czysta pościel i cicha sypialnia, może pomóc w redukcji chrapania.
- Pasy nosowe i plastry – w niektórych przypadkach, zwężające się pasy nosowe lub plastry stosowane na nos mogą pomóc w poprawie przepływu powietrza i redukcji chrapania.
- Terapia pozycyjna – jeśli chrapanie występuje głównie podczas spania na plecach, może pomóc zmiana pozycji snu na bok.
- Urządzenia zastosowane w jamie ustnej – w przypadkach łagodnego lub umiarkowanego chrapania, specjalnie zaprojektowane urządzenia, takie jak aparaty przeciwdziałające chrapaniu (m.in. na zasadzie podciśnienia, unieruchamiające żuchwę lub otwierające drogi oddechowe), mogą pomóc w utrzymaniu drożności dróg oddechowych i redukcji chrapania.
- Terapia CPAP – w przypadku osób z ciężkim bezdechem sennym, najskuteczniejszą metodą leczenia jest terapia ciśnieniowym dodatnim w drogach oddechowych (CPAP). Urządzenie CPAP dostarcza lekko podwyższone ciśnienie powietrza, które utrzymuje drogi oddechowe otwarte podczas snu.
Podsumowanie
Chrapanie jest powszechną przypadłością, która często jest bagatelizowana, choć może znacząco wpływać na jakość snu domowników. Jest spowodowane zaburzeniami oddychania podczas snu, które mogą być związane z różnymi problemami zdrowotnymi. Przyczyny chrapania mogą obejmować np. problemy anatomiczne, takie jak krzywa przegroda nosowa, polipy jamy nosowej, przerost migdałków czy wiotkie podniebienie. Inne czynniki, takie jak nadwaga, palenie papierosów, spożycie alkoholu, zmęczenie czy przyjmowanie niektórych leków, również mogą przyczyniać się do chrapania. Chrapanie samo w sobie jest często uciążliwe dla osoby chrapiącej i jej partnera/partnerki, ale może także stanowić zagrożenie dla zdrowia, szczególnie jeśli występuje w połączeniu z bezdechem sennym. W celu diagnozy chrapania i bezdechu sennego przeprowadza się różne badania, takie jak polisomnografia, która monitoruje parametry snu i oddychania pacjenta. Leczenie chrapania zależy od jego przyczyny. Może obejmować interwencję chirurgiczną w przypadku wad anatomicznych, stosowanie aparatów CPAP lub inne metody terapeutyczne.
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno– edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona Medspan nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Prezentowane informacje o produktach leczniczych nie stanowią zapewnienia, że zostaną one Panu/Pani przepisane w naszym podmiocie leczniczym.
Informacje o zakresie stosowania leku opracowano na podstawie charakterystyki produktu leczniczego, jednakże zakres zastosowania określonego produktu leczniczego może być w niektórych przypadkach szerszy albo węższy niż wynika to z charakterystyki produktu leczniczego.
Prezentowane informacje nie stanowią reklamy produktu leczniczego w rozumieniu ustawy – Prawo farmaceutyczne.
Omawiane produkty lecznicze nie należy rozpatrywać w odniesieniu do działalności leczniczej Medspan Centrum Medyczne, w szczególności Medspan Centrum Medyczne nie stosuje wskazanych produktów leczniczych w sposób preferencyjny lub w zakresie wykraczającym poza standardowe ich zastosowanie, zgodne z ich przeznaczeniem.
Data opracowania: 14.06.2023