Nadczynność tarczy to produkcja zbyt dużej ilości hormonów przez tarczycę. Jakie są objawy? Jak przebiega diagnostyka nadczynności tarczycy i na czym polega leczenie?
Spis treści
Czym jest nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy to zaburzenie w którym tarczyca produkuje zbyt wiele hormonów względem zapotrzebowania organizmu. Tarczyca jest odpowiedzialna za produkcje oraz uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Hormony regulują funkcję różnych tkanek, biorą udział w produkcji ciepła oraz wpływają na metabolizm organizmu. Warto wiedzieć, że tarczyca jest niewielkim narządem, który jest umieszczony u podstaw szyi, a jej czynność jest kontrolowana przez przysadkę mózgową.
Choroba występuje u ok. 1-2% osób dorosłych w Polsce. Sporadycznie występuje u dzieci. Należy pamiętać, że podczas ciąży może dojść do rozwinięcia nadczynności tarczycy.
Przyczyny nadczynności tarczycy
Do przyczyny nadczynności tarczycy należy zaliczyć m.in.:
- guzki tarczycy,
- chorobę Gravesa i Basedowa,
- podostre zapalenie tarczycy,
- poporodowe zapalenie tarczycy.
Nadczynność tarczycy – objawy
Występuje szereg objawów, które mogą sugerować występowanie nadczynności tarczycy, należą do nich m.in.:
- wzmożona potliwość,
- drżenie rąk,
- uczucie gorąca,
- obniżony poziom testosteronu (u mężczyzn),
- zaburzenia funkcji seksualnych,
- zmniejszenie masy ciała,
- rozwolnienie/zmiana rytmu wypróżnień,
- ginekomastia (u mężczyzn)
- wypadanie włosów,
- kołatanie serca,
- rozdrażnienie,
- zmniejszenie siły mięśniowej,
- zaburzenie miesiączkowania,
- niepłodność,
- wytrzeszcz oczu,
- podwójne widzenia,
- zaczerwienieni spojówek.
Objawy mogą mieć mniejsze nasilenie u osób w starszym wieku.
Diagnostyka
Zazwyczaj to lekarz rodzinny w pierwszej kolejności diagnozuje nadczynność tarczycy, ponieważ może zlecić wykonanie badań z krwi (m.in. stężenie TSH we krwi, stężenie FT4 i/lub FT3). W przypadku otrzymania nieprawidłowych wyników badań, lekarz może skierować na dalsze badania oraz do specjalisty, który poszerzy diagnostykę celem znalezienia przyczyny.
W diagnostyce wykonuje się także badanie USG tarczycy, biopsję aspiracyjną cienkoigłową, oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, a także scyntygrafię.
Leczenie nadczynności tarczycy
Istnieją róże metody leczenia nadczynności tarczycy. To lekarz po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu zaproponuje leczenie z uwzględnieniem preferencji pacjenta. Leczenie jest uzależnione od wielu czynników m.in. przyczyny, wieku pacjenta, chorób współistniejących, więc sposób leczenia jest dobrany indywidualnie do potrzeb pacjenta.
Zazwyczaj w leczeniu stosuje się środki farmakologiczne (m.in. tyreostatyki), które mają na celu zmniejszenie produkcji hormonów w tarczycy. Ponadto stosuje się leki z innych grup, które mają na celu zmniejszenie występujących objawów.
Leczenie jodem promieniotwórczym jest kolejną metodą leczenia nadczynności tarczycy. Zazwyczaj leczenie polega na przyjęciu jednorazowo i doustnie jodu promieniotwórczego. W niektórych sytuacjach może być wymagane przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Najczęściej jest to w sytuacji w której lekarz może podejrzewać raka tarczycy.
Należy pamiętać, że w tracie leczenia oraz po zakończonym leczeniu, trzeba regularnie korzystać z wizyt lekarskich, a także oznaczać poziom stężenia hormonów (jeżeli lekarz zalecił). Całkowite wyleczenie jest uzależnione od przyczyny nadczynności tarczycy.
W trakcie leczenia należy także przestrzegać zaleconej diety. Spożywanie nadmiaru pokarmów zawierających jod, może nasilić występowanie objawów. Ponadto należy unikać spożywania ciężkostrawnych posiłków oraz napojów, które zawierają kofeinę.
Lekarz może także zalecić suplementację witaminą D, ponieważ nadczynność tarczycy może negatywnie wpływać na układ kostny.
Profilaktyka nadczynności tarczycy
Poprzez prowadzenie odpowiedniego trybu życia, można zmniejszyć ryzyko zachorowania na nadczynność tarczycy. Przede wszystkim należy dbać o spożywanie odpowiedniej ilości jodu, który jest zawarty w pokarmach. Ponadto należy ograniczyć palenie papierosów.
Materiał pomocniczy
A. Hubalewska-Dydejczyk, Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży, Endokrynologia Polska, 2011
https://www.mp.pl/nadczynnosc-tarczycy