Zawał serca najczęściej objawia się zazwyczaj silnym bólem w klatce piersiowej. Zawał jest stanem zagrożenia życia, więc w przypadku wystąpienia objawów, należy niezwłocznie skontaktować się z zespołem ratownictwa medycznego. Jakie są objawy zawału? Jak przebiega leczenie?
Czym jest zawał serca?
Zawał serca jest stanem w którym do serca nie dociera odpowiednia ilość krwi, powodując martwicę serca. Krew do serca dopływa tętnicami wieńcowymi.
W sytuacji braku odpowiedniej ilości krwi, serce przestaje się odpowiednio kurczyć z powodu niedokrwienia komórek mięśnia sercowego (tzw. kardiomiocyty). Następnie dochodzi do rozpadu kradiomiocytów a substancje w nich zawarte, dostają się do krwi. Jedną z takich substancji jest troponina. W miejscu w którym doszło do rozpadu kardiomiocytów, może pojawić się blizna.
Warto wiedzieć, że istnieje kilka rodzajów zawału serca.
- Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) – w badaniu EKG widoczne jest uniesienie odcinka ST.
- Zawał serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) – w badaniu EKG nie ma widocznego uniesienia odcinka ST.
Im dłużej jest utrudniony dopływ krwi, tym większy obszar serca obumiera. Zatem istotny jest czas wdrożenia leczenia. Szacuje się, że po sześciu godzinach, zmiany są nieodwracalne.
Zawał serca – przyczyny
Zazwyczaj zawał serca jest związany z pięknieniem blaszki miażdżycowej w tętnicy wieńcowej. Po pięknieniu blaszki, tworzy się wokół niej skrzep, który utrudnia przepływ krwi lub blokuje napływ krwi do serca.
Rzadziej przyczyną zawału serca mogą być zaburzenia serca, nadciśnienie tętnicze, hipotensja, niedokrwistość, rozwarstwienie ściany tętnicy wieńcowej lub skurcz tętnicy wieńcowej.
Objawy zawału serca
Głównym objawem zawału serca jest silny ból w klatce piersiowej, który się nie zmniejsza. Może on mieć charakter piekący, dławiący, gniotący, kłujący oraz ściskający. Zazwyczaj jest on zlokalizowany za mostkiem, lecz może być także odczuwany na większej powierzchni ciała.
Ból trwa zazwyczaj powyżej dwudziestu minut oraz może się nasilać. U niektórych pacjentów może on promieniować do żuchwy, lewego braku lub ramienia. Czasami także do nadbrzusza oraz pleców.
Warto wiedzieć, że ból nie zmienia się względem fazy oddychania, a także podczas zmiany pozycji. W sytuacji przyjęcia nitrogliceryny podjęzykowo – ból również nie zmienia swojego charakteru oraz natężenia.
Należy pamiętać, że u osób starszych (głównie kobiet) oraz osób, które chorują na cukrzyce – ból może być mniej charakterystyczny.
Ponadto mogą wystąpić dodatkowe objawy takie jak np.:
- duszność,
- kołatanie serca,
- zawroty głowy,
- nudności,
- niepokój oraz lęk,
- stan podgorączkowy,
- przyspieszony rytm serca,
- bladość,
- zlewne poty.
Najczęściej zawał serca pojawia się między 6.00 rano a 12.00 w południe. Zdarza się tak, że zawał nie powoduje znaczących dolegliwości i rozpoznanie zostaje ustalone nawet kilka miesięcy po zawale na podstawie widocznych zmian w EKG oraz innych badaniach obrazowych.
Diagnostyka zawału serca
Diagnostyka zawału serca najczęściej opiera się na zmianach widocznych w EKG oraz oznaczeniu stężenia troponin we krwi. Należy pamiętać, że zmiany w EKG mogą być również prawidłowe. U pacjentów u których podejrzewa się zawał serca a nie ma widocznych zmian w EKG – zleca się wykonanie dodatkowych badań.
Zawał serca – leczenie
Istotne jest to, aby nie lekceważyć dolegliwości mogących wskazywać na występowanie zawału serca. Czas wdrożenia leczenie jest bardzo istotny, ponieważ z każdą godziną, serce będzie miało więcej nieodwracalnych zmian.
Największe rokowanie jest u pacjentów u których leczenie zostało wdrożone do godziny od wystąpienia pierwszych dolegliwości. Osoba u której podejrzewa się zawał serca, powinna zostać przetransportowana do szpitala karetką.
U pacjentów u których nie ma uniesionego odcinka ST, dochodzi do przepływu krwi do serca, lecz w mniejszym stopniu. Czas wdrożenia leczenia u takich pacjentów może się wydłużyć.
Leczenie przebiega indywidualnie. Jeżeli stwierdza się zmiany w funkcjonowaniu naczyń wieńcowych, to pacjent zostanie skierowany na zabieg koronarografii. Podczas zabiegu lekarz będzie w stanie ocenić w którym miejscu doszło do niedrożności naczynia krwionośnego, a także będzie mógł podjąć próbę udrożnienia zwężenia.
W leczeniu stosuje się także farmakoterapię np. leki przeciwpłytkowe, beta blokery oraz statyny, które także mają na celu zapobieganie wystąpieniu kolejnego zawału serca.
Pacjent po zawale powinien dokładnie przestrzegać zaleceń lekarza, a także zmienić styl życia.
Materiały pomocnicze
M. Dłużniewska, I. Pakulska, A. Budaj. Zasady postępowania po zawale serca. Postępy Nauk Medycznych
Postępowanie w świeżym zawale serca z uniesieniem odcinka ST. Podsumowanie wytycznych European Society of Cardiology 2017
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno– edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona Medspan nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Prezentowane informacje o produktach leczniczych nie stanowią zapewnienia, że zostaną one Panu/Pani przepisane w naszym podmiocie leczniczym.
Informacje o zakresie stosowania leku opracowano na podstawie charakterystyki produktu leczniczego, jednakże zakres zastosowania określonego produktu leczniczego może być w niektórych przypadkach szerszy albo węższy niż wynika to z charakterystyki produktu leczniczego.
Prezentowane informacje nie stanowią reklamy produktu leczniczego w rozumieniu ustawy – Prawo farmaceutyczne.
Omawiane produkty lecznicze nie należy rozpatrywać w odniesieniu do działalności leczniczej Medspan Centrum Medyczne, w szczególności Medspan Centrum Medyczne nie stosuje wskazanych produktów leczniczych w sposób preferencyjny lub w zakresie wykraczającym poza standardowe ich zastosowanie, zgodne z ich przeznaczeniem.
Data opracowania: 31.07.2023