Cytomegalia jest chorobą wirusową, która jest głównie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Szacuje się, że w Polsce prawie 90% kobiet mogło być zakażonych tym wirusem. Jakie są objawy oraz jak przebiega leczenie? Co należy wiedzieć na temat cytomegalii?
Spis treści
Czym jest cytomegalia?
Cytomegalia jest wywołana przez wirusa cytomegalii (CMV), który jest powszechnie obecny w środowisku. Częstość zakażenia jest wysoka i zwiększa się z wiekiem. W większości osób, które mają prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy, zakażenie przebiega bez objawów.
Problemem są zakażenia, które występują u osób z obniżoną odpornością oraz wrodzone. Po zakażeniu w organizmie wirus pozostaje w postaci utajonej i może się uaktywnić podczas obniżenia odporności oraz w okresie ciąży.
Źródłem zakażenia oraz rezerwuarem jest człowiek. Wirus CMV jest obecny w ślinie, moczu, łzach, nasieniu oraz w wydzielinie z dróg rodnych. Jest także obecny w mleku kobiecym, krwi i przeszczepianych narządach.
Do zakażenia dochodzi podczas kontaktu z wydzieliną osoby, która jest chora lub jest nosicielem. Ponadto może także dojść do zakażenia podczas przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych.
Cytomegalia wrodzona powstaje podczas ciąży, kiedy obecność wirusa we krwi matki powoduje zakażenie płodu. Do zakażenia może dojść na każdym etapie ciąży. W sytuacji jeżeli u kobiety jest to pierwotne zakażenia, to ryzyko zakażenia płodu jest znacznie większe niż w sytuacji reaktywacji wirusa.
Objawy cytomegalii
Zazwyczaj choroba przebiega bez objawów, lecz mogą się także manifestować w postaci mononukleozy cytomegalowirusowej (podobne objawy do mononukleozy zakaźnej). Objawami może być osłabienie, bóle stawów oraz mięśni oraz gorączka, a także powiększenie węzłów chłonnych oraz wątroby. Rzadziej mogą pojawić się objawy związane ze zmianami na migdałach oraz powiększoną śledzioną. U osób dorosłych może także wystąpić żółtaczka.
Jeżeli do zakażenia doszło po transfuzji krwi, to zakażenie może charakteryzować się długotrwałą gorączka, zapaleniem płuc oraz zapaleniem wątroby. U osób z niedoborem odporności (np. AIDS) zakażenie może wywołać m.in. zapalenie mózgu, trzustki, nadnerczy oraz układu pokarmowego.
Wewnątrzmaciczne zakażenie może doprowadzić do wystąpienia poronienia. Natomiast u urodzonych noworodków zakażony wirusem cytomegalii można obserwować m.in. małogłowie, wodogłowie, zapalenie mózgu, uszkodzenie układu nerwowego, niedosłuch, głuchotę, powiększenie śledziony i wątroby, żółtaczką, zapalenie płuc oraz skazę krwotoczną. Ciężka postać zakażenia może doprowadzić do zgonu noworodka.
Zakażenie wirusem CMV – co robić?
Zakażenie najczęściej przebiega bezobjawowo. Jeżeli doszło do wystąpienia objawów podobnych do mononukleozy, to należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub pediatrą. Lekarz przekaże odpowiednie zalecenia oraz może skierować do różnych specjalistów – w zależności od występujących objawów.
Cytomegalia – diagnostyka
Diagnostyka cytomegalii polega na przeprowadzeniu badań serologicznych (z krwi), które najczęściej wykonuje się metodą ELISA. Badanie pozwala na wykrycie przeciwciał w klasie IgM i IgG. Ponadto można także wykonać badanie metodą PCR.
W diagnostyce również stosuje się biopsję oraz pobranie płynu mózgowo – rdzeniowego.
Na czym polega leczenie cytomegalii?
U osób z prawidłową odpornością, stosuje się leczenie objawowe. Wykorzystuje się leki przeciwgorączkowe oraz stosuje się lekkostrawną dietę.
Jeżeli pacjent zmaga się z obniżoną odpornością, to w leczeniu wykorzystuje się gancyklowir, który jest podawany dożylnie przez 14-21 dni. Leczenie zazwyczaj wymaga hospitalizacji, a czas leczenia jest uzależniony od objawów oraz tolerancji leku. Natomiast w leczeniu podtrzymującym, stosuje się gancyklowir w formie doustnej.
Zazwyczaj u osób z prawidłowym układem odporności dochodzi do samoistnego wyleczenia. U osób z obniżoną odpornością, może dojść do wystąpienia poważnych powikłań. Szczególnie niebezpieczna jest cytomegalia wrodzona, która może doprowadzić do zgonu noworodka.
Cytomegalia a profilaktyka
Nie istnieje szczepionka zapobiegająca cytomegalii, dlatego należy zachować odpowiednią higienę. Kobiety w ciąży w szczególności powinny zachować ostrożność, ponieważ zakażenie wewnątrzmaciczne jest niebezpieczne dla płodu/noworodka.
Dilfura Abdumalikowna Parpiewa Kliniczne i immunologiczne cechy zakażenia wirusem cytomegalii