Biegunka jest częstą dolegliwością ze strony układu pokarmowego. Zazwyczaj ustępuje samoistnie, lecz przewlekłe występowanie może być związane z różnymi chorobami.
Spis treści
Wodnista biegunka jest szczególnie niebezpieczna dla noworodków oraz niemowlaków, a także osób starszych oraz z upośledzonym układem odpornościowych. Bardzo istotne jest to, aby w trakcie biegunki nawadniać się oraz zachować równowagę elektrolitową.
Czym jest biegunka?
Biegunka to oddawanie stolca luźnej konsystencji, trzy razy na dobę lub więcej. Stolec może być płynny, półpłynny, a nawet wodnisty.
Należy pamiętać o tym, że luźne stolce oddawane przez niemowlaków po karmieniu piersią lub mlekiem modyfikowanym, nie są traktowane jako biegunka.
Oprócz zmiany konsystencji może także pojawić się nieprzyjemnych zapach kału, a objawami towarzyszącymi mogą być dreszcze, gorączka a także odwodnienie.
Według WHO, biegunka jest drugą najczęstszy przyczyną zgonów u dzieci poniżej piątego roku życia. Ponadto biegunka trwająca kilka dni może doprowadzić do pozbawienia wody w organizmie oraz niezbędnych elektrolitów, doprowadzając do zgonu.
Czas trwania biegunki
Rozwolnienie może trwać od kilku do kilkudziesięciu dni. Biegunka ostra trwa do 14 dni, przetrwała między 14 a 29 dni. Natomiast biegunka przewlekła trwa powyżej 30 dni. Biegunka ostra zazwyczaj występuje w przebiegu zakażenia i ustępuje samoistnie. Natomiast biegunka przewlekła może być związana z występowaniem innych chorób i może doprowadzić organizm do osłabienia, a nawet zagrożenia stanu zdrowia.
Dolegliwości związane z biegunką przetrwałą oraz przewlekłą należy skonsultować z lekarzem.
Biegunka ostra jest zazwyczaj związana z infekcją i może być wywołana m.in. przez wirusy, bakterie oraz pierwotniaki. Natomiast biegunka przewlekła może być związana z występowaniem innych chorób np. zespół jelita drażliwego (IBS), wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśniowskiego – Crohna, zapaleniu uchyłków.
Biegunka - rodzaje
Biegunką można podzielić ze względu na przyczynę powstania rozwolnienia.
Biegunka poantybiotykowa
Ten rodzaj rozwolnienia pojawia się zazwyczaj podczas stosowania antybiotyków mających na celu zwalczenie zakażenia. Występowanie dolegliwości żołądkowo – jelitowych podczas stosowania antybiotyków są powszechnym skutkiem ubocznym farmakoterapii, ze względu na zaburzenie flory bakteryjnej jelita.
Biegunka polekowa/pokarmowa
Biegunka może powstać w przebiegu nadmiernego spożywania preparatów przeczyszczających oraz podczas zażywania innych leków. Ponadto spożycie niektórych produktów np. nabiału, może doprowadzić do wystąpienia rozwolnienia. Należy pamiętać o tym, że biegunka może także pojawić się w przebiegu zatrucia toksycznego np. spożycie grzybów trujących, czy substancji chemicznych.
Biegunka o podłożu wirusowym
To właśnie wirusy najczęściej powodują rozwolnienie. Zazwyczaj to rotawirusy, norowirusy oraz adenowirusy są przyczyną dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Przebieg jest zazwyczaj nagły oraz bardzo ostry. Zazwyczaj trwa kilka dni. Oprócz biegunki mogą się także pojawić nudności oraz wymioty, a także osłabienie, ból mięśni i gorączka.
Biegunka o podłożu bakteryjnym
Biegunka w której przyczyną są bakterie jest bardziej powszechna w okresie letnim (wakacje), ponieważ to Salmonella oraz bakterie E.Coli powodują rozwolnienie. Do zakażenia dochodzi na skutek spożycia zanieczyszczonego pokarmu lub kontaktu z niektórymi zwierzętami.
Niekiedy ten rodzaj biegunki wymaga wdrożenia szpitalnego leczenia lub zastosowania antybiotykoterapii.
Biegunka podróżnych
Biegunka podróżnych jest związana z podróżą do innego kraju, zwłaszcza do miejsc w którym występuje inny klimat. Zazwyczaj nie jest związana z chorobą, lecz z dostosowaniem układu pokarmowego do nowych pokarmów oraz sposobu żywienia.
Przyczyny biegunki przewlekłej
Zazwyczaj przyczyną biegunki przewlekłej, nie są zakażenia. Rozwolnienie jest często spowodowane występowaniem innej choroby. Natomiast u osób z niedoborem odporności, infekcja może doprowadzić do wystąpienia biegunki przewlekłej.
Możliwe przyczyny biegunki przewlekłej:
- rak jelita
- zespół jelita drażliwego
- pokarmy oraz leki
- toksyny
- SIBO
- choroby wątroby
- niedokrwienie jelita
- celiakia
- niedobór odporności
- mukowiscydoza
- zapalenie trzustki
- pierwotniaki jelitowe
- pasożyty
- nadczynność tarczycy
- cukrzyca
- nadużywanie alkoholu
- zespół krótkiego jelita
Ponadto biegunka może wystąpić podczas okresu, a biegunka z powodu stresu, może być objawem zaburzeń lękowych.
Biegunka – objawy
Oprócz zwiększonej ilości oddawanego stolca oraz zmianie jego konsystencji, mogą także pojawić się dodatkowe dolegliwości.
- Ból brzucha
- Nudności
- Wymioty
- Wzdęcia
- Skurcze brzucha i bulgotanie w brzuchu
- Gorączka
- Dreszcze
- Brak apetytu
- Utrata masy ciała
- Odwodnienie
Biegunka z obecnością krwi
Obecność krwi w stolcu może być spowodowana kilkoma czynnikami. Krew jasnoczerwona może być związana z obecnością hemoroidów i pochodzi z końcowego odcinka jelita grubego. Jeżeli krew jest ciemna, to źródłem krwawienia jest dalsze część przewodu pokarmowego. Krwawienie z układu pokarmowego należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Biegunka – leczenie
Leczenie biegunki zależy od jej rodzaju. W biegunkach ostrych można zastosować leki przeciwbiegunkowe, które są dostępne bez e-recepty np. nifuroksazyd, Endiex, Stoperan. Ponadto można także zastosować węgiel aktywny. Istotne jest to, aby utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia – nawet jeżeli występuje brak apetytu oraz specjalną dietę w biegunce.
Jeżeli wystąpiła biegunka po zastosowaniu antybiotyku, to zaleca się zastosowanie priobiotyków, które mają na celu odbudowę flory jelitowej.
Należy także pamiętać o tym, aby uzupełnić elektrolity. W aptece są dostępne preparaty bez recepty np. Orsalit, Gastrolit.
Dolegliwości związane z biegunką ostrą powinny ustąpić po kilku dniach. W razie wystąpienia niepokojących dolegliwości lub pogorszenia stanu zdrowia, należy skontaktować się z lekarzem. Niewątpliwie biegunka, która trwa kilkanaście dni jest wskazaniem do kontaktu z medykiem.
Diagnostyka biegunki
Diagnostyka rozwolnienia jest zazwyczaj stosowana w ramach przewlekłych dolegliwości. Ostra biegunka zazwyczaj ustępuje samoistnie.
Podczas diagnostyki lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny, a także ewentualnie zaleci wykonanie badań laboratoryjnych oraz obrazowych np. USG. Przydatnymi badaniami w diagnostyce biegunki jest także badanie endoskopowe – kolonoskopia, a czasami gastroskopia.
Kolonoskopia pozwala na zbadanie jelita grubego.
Biegunka a profilaktyka
Działania profilaktyczne mogą chronić przed wystąpieniem ostrej biegunki lub zmniejszyć jej częstotliwość występowanie. Jest kilka istotnych elementów, które warto przestrzegać.
Dokładna higiena rąk – mycie rąk mydłem. Przede wszystkim przed kontaktem z produktami spożywczymi oraz po skorzystaniu z toalety
Szczepienia – głównie dotyczy małych dzieci. Są dostępne szczepionki przeciw rotawirusom. Szczepionka chroniąca przed norowirusami jest w fazie badań klinicznych i jest przeznaczona dla osób dorosłych.
Odpowiednie przechowywanie produktów żywnościowych. Żywność powinna być przechowywana w zalecanej temperaturze. Odmrożonych produktów, nie powinno się ponownie zamrażać. Ponadto nie powinno się spożywać pokarmów, których wygląd lub zawartość wzbudza wątpliwości.
Zachowanie ostrożności podczas podróży. W niektórych krajach nie zaleca się spożywania wody oraz dodawanie kostek lodu. Zaleca się picie oraz mycie zębów przy wykorzystaniu wody butelkowanej.
Podsumowanie
Dolegliwości związane z biegunką ostrą zazwyczaj ustępują po kilku dniach. Należy nawadniać organizm oraz dostarczyć elektrolitów. Natomiast biegunka przewlekła można być związana z występowaniem innych chorób i wymaga przeprowadzenia diagnostyki.
https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-ukladu-pokarmowego,biegunka–rozwolnienie—-przyczyny–objawy–leczenie,artykul,1579219.html
https://portal.abczdrowie.pl/biegunka
https://www.medicover.pl/objawy/biegunka/
https://opieka.farm/farmakoterapia/biegunka/
Polecane wpisy na blogu: