Ból brzucha może być spowodowany różnymi czynnika. Może być związany z nieodpowiednią dietą lub toczącym się procesem chorobotwórczym. Przewlekłych dolegliwości bólowych, a także silnego bólu, nie można lekceważyć.
Spis treści
Ból brzucha to odczuwanie dolegliwości bólowych wewnątrz jamy brzusznej w której znajduje się jelito grube oraz cienkie, trzustka, wątroba, żołądek oraz śledziona. Ponadto ból brzucha może być związany z żeńskimi narządami płciowym oraz pęcherzem moczowym. Dolegliwości bólowe mogą promieniować w kierunku klatki piersiowej.
Jakie mogą być przyczyny bólu brzucha?
Ból w obrębie jamy brzusznej może być związany z chorobami czynnościowymi, zaburzeniami metabolicznym, a także występować w przebiegu powstania urazów.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Wyrostek robaczkowy to fragment przewodu pokarmowego. Niekiedy może dojść do wystąpienia stanu zapalnego w obrębie wyrostka. Nieleczone zapalenie może doprowadzić do wystąpienia zapalenia otrzewnej, które jest stanem zagrożenia życia.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego objawia się początkowo bólem o średnim natężeniu, który jest zlokalizowany w śródbrzuszu i nadbrzuszu. Następnie ból lokalizuje się nad prawym talerzem biodrowym. Oprócz dolegliwości bólowych mogą pojawić się nudności, wymioty, a także biegunka, wzdęcia oraz parcie na mocz. Ponadto może dojść do zwiększenia temperatury ciała oraz utraty łaknienia.
Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu wyrostka robaczkowego. Można to zrobić za pomocą laparoskopii lub tradycyjną (otwartą) metodą. O procedurze decyduje chirurg na podstawie stanu zdrowia pacjenta.
Uchyłki jelita grubego
Uchyłki jelita grubego są jedną z najczęstszych dolegliwości związanych z układem pokarmowym. Uchyłki to uwypuklenia na zewnątrz ściany jelita grubego. Zazwyczaj powstają u osób, które stosowały dietę ubogoresztkową. Może powstać nawet do kilkudziesięciu uchyłków.
Bardzo często uchyłki jelita grubego są wykrywane przypadkowo w ramach diagnostyki innych chorób. Dolegliwości, które mogą sugerować na występowanie uchyłków to: wzdęcia, zmienny rytm wypróżnień oraz ból brzucha.
Należy pamiętać o tym, że niekiedy może dojść do wystąpienia zapalenia uchyłków, któremu może towarzyszyć gorączka oraz bolesny guz w lewej dolnej części brzucha.
Uchyłkowość jelit może być zdiagnozowana podczas wykonania kolonoskopii lub tomografii komputerowej. Niekiedy mogą one być widoczne podczas wykonywania USG jamy brzusznej.
Leczenie uchyłków jelita grubego polega na podawaniu leków przeciwbólowych oraz rozkurczowych. W zapaleniu uchyłków dodatkowo stosuje się antybiotyki. Niekiedy uchyłkowość wymaga przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
Zespół jelita drażliwego (IBS)
Zespół jelita drażliwego to choroba przewlekła przewodu pokarmowego. Niekiedy może mieć związek z zaburzeniami psychosomatycznymi. Jest to jednostka chorobowa o podłożu czynnościowym.
Do najczęstszych objawów należą:
- zmiana konsystencji oraz rytmu wypróżnień
- wzdęcia
- silny oraz skurczowy ból brzucha
Objawy dodatkowe to:
- nudności, wymioty
- odbijanie
- uczucie pełności po posiłku
- obecność śluzu w kale
- senność, zmęczenie
- zaburzenia miesiączkowania
- pieczenie w nadbrzuszu
Można wyróżnić trzy rodzaje IBS: z dominującymi zaparciami, z dominującą biegunką oraz ze zmiennym rytmem wypróżnień, a także niesklasyfikowaną.
Istnieje szereg przyczyny, które mogą powodować zespół jelita drażliwego. Można wyróżnić: czynniki psychologiczne, stany zapalne, infekcje żołądkowo – jelitowe, uwarunkowania genetyczne oraz dysbiozę.
W diagnostyce wykonuje się kolonoskopię, a także badania laboratoryjne. Diagnostyka bywa czasochłonna i polega na wykluczeniu innych chorób.
Leczenie zależy od postaci IBS. Jeżeli jest przewaga biegunek, to stosuje się leki przeciwbiegunkowe. W zaparciach – poprawiające perystaltykę jelit. Ponadto stosuje się także leki rozkurczowe oraz przeciwdepresyjne.
Niedrożność jelit
Niedrożność jelit to zaburzony pasaż resztek pokarmu w jelicie. Może dotyczyć jelita grubego, jak również cienkiego. Jest stanem zagrożenia życia. Jednym z objawów jest zatrzymanie stolca oraz gazów, a także wzdęcia. Dolegliwości bólowe występują okresowo oraz są narastające. Ponadto może dojść do wystąpienia wymiotów treścią kałową.
Przeprowadzenie badania fizykalnego, zdjęcie RTG oraz tomografia komputerowa są pomocne w diagnostyce niedrożności jelit. Natomiast leczenie polega na wykonaniu zabiegu chirurgicznego. Niekiedy wymagane jest wyłonienie tzw. stomii, czyli fragmentu jelita na zewnątrz powłok brzusznych.
Należy pamiętać o tym, że jeżeli istnieje podejrzenie, że jest to niedrożność jelit, to nie wolno podawać środków, które mają działania przeczyszczające.
Endometrioza
Endometrioza to choroba przewlekła dotycząc kobiet i jest związana z układem rozrodczym. Polega na tym, że błona śluzowa macicy przemieszcza się poza jamę macicy, a następnie w wyniku stanu zapalnego może dojść do powstania guzków oraz zrostów.
Endometrioza przebiega z bardzo silnymi dolegliwościami bólowymi. Często są one związane z miesiączką, lecz potrafią również występować śródcyklicznie. Warto nadmienić, że endometrioza może przebiegać bezobjawowo. Każda kobieta ma bardzo indywidualne objawy. Jednym z nich jest silny ból w obrębie jamy brzusznej. Niekiedy kobiety twierdzą, że ból jest podobny do bólu porodowego. Ponadto może występować ból podczas oddawania moczu oraz współżycia. Dodatkowo mogą wystąpić biegunki, zaparcia, wzdęcia oraz osłabienie.
Diagnostyka jest trudna ze względu na to, że wszczepy endometrialne mogą być umieszczone w różnych obszarach organizmu (włącznie z mózgiem oraz płucami). Jest to choroba, której nie da się wyleczyć. Złotym standardem jest usunięcie wszystkich zmian, lecz często wymaga to bardzo skomplikowanej operacji z obecnością kilku specjalistów.
W leczeniu endometriozy stosuje się tabletki antykoncepcyjne oraz przeciwbólowe, a także rozkurczowe. Należy pamiętać o tym, że endometrioza może być przyczyną niepłodności.
Choroba Leśniowskiego – Crohna
Choroba Leśniowskiego – Crohna to choroba o podłożu autoimmunologiczny. Stan zapalny dotyczy ścian układu pokarmowego i może się pojawić w różnych jego odcinkach.
W chorobie Leśniowskiego – Crohna można wyróżnić okresy zaostrzeń, a także remisji (dolegliwości nie występują).
Objawy, które mogą wystąpić w przebiegu choroby to:
- biegunka
- zaparcia
- zmęczenie
- krew w kale
- skurczowy ból brzucha
- niedożywienie i utrata masy ciała
- ból w okolicy odbytu
Objawy są nieswoiste, więc mogą także wystąpić w przebiegu innych chorób. Diagnoza polega na wykonaniu badania endoskopowego, obrazowego, a także histopatologicznego.
Nie można wyleczyć choroby Leśniowskiego – Crohna, więc leczenie polega na poprawie komfortu życia oraz na wprowadzeniu jak najdłuższego okresu remisji. Metody leczenia są uzależnione od stanu zdrowia i mogą polegać na farmakoterapii i/lub leczeniu operacyjnym.
Ostre zapalenie trzustki
Ostre zapalenie trzustki może być wywołane m.in. nadużywaniem alkoholu, błędami dietetycznymi, kamicą żółciową, infekcją oraz stosowaniem niektórych leków. Głównym objawem jest bardzo silny ból brzucha, który jest przeszywający i jest w górnej części brzucha. Może trwać nawet przez kilka dni. Ponadto na początku trwania dolegliwości trudno określić czy jest to przewlekłe, czy ostre zapalenie.
W ostrym zapaleniu trzustki można wyróżnić dodatkowe objawy:
- gorączkę
- nudności oraz wymioty
- ból promieniujący do kręgosłupa
- wzmożone pragnienie
Diagnostyka polega na wykonaniu badań laboratoryjnych m.in. oznaczenia lipazy oraz amylazy we krwi. Ponadto wykonuje się badanie USG oraz tomografię komputerową.
Leczenie ostrego zapalenia trzustki zazwyczaj przebiega z hospitalizacją i polega na podawaniu leków uśmierzających ból oraz zmniejszających wydzielanie soku trzustkowego. Stosuje się także żywienie pozajelitowe, a jeżeli przyczyną jest infekcja, to stosowane są także antybiotyki.
Niekiedy jest wymagane przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
Wrzody żołądka oraz dwunastnicy
Choroba wrzodowa żołądka jest popularną dolegliwością, która może nawet trwać latami. Są to ubytki w błonie śluzowej, często wywołane przez zakażenie Helicobater Pylori. Stres oraz stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych mogą doprowadzić do powstania choroby wrzodowej. Ponadto pokarmy drażniące śluzówkę np. mocny alkohol, ostra papryka, czarny pieprz mogą także doprowadzić do powstania zmian.
Charakterystyczną dolegliwością jest występowanie bólu w nadbrzuszu. Dolegliwości się różnią ze względu na to, czy jest to choroba wrzodowa żołądka, czy dwunastnicy. Ponadto może być także przebieg bezobjawowy, a wrzody zostały zdiagnozowane podczas profilaktycznej gastroskopii. Oprócz dolegliwości bólowych mogą także wystąpić nudności, wymioty, a także zmiana rytmu wypróżnień. Ponadto może dojść do spadku masy ciała, odbijania oraz braku apetytu.
Gastroskopia jest badaniem podczas, które można zdiagnozować wrzody. Ponadto w trakcie badania jest wykonywany test urazowy, który ma na celu sprawdzenie, czy doszło do zakażenia bakterią Helicobater Pylori.
Leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy polega na zmianie odżywania oraz mogą być zalecone leki tzw. blokery pompy protonowej, które mając na celu zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego. Jeżeli doszło do zakażenia Helicobater Pylor, to dodatkowo stosuje się antybiotyki celem eradykacji bakterii.
Diagnostyka bólu brzucha
Powtarzające się dolegliwości bólowe brzucha należy skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad, a także badanie fizykalne. Istotne jest to, aby dokładnie opisać lokalizacje oraz charakter bólu, a także wymienić wszystkie występujące objawy. W diagnostyce bólu brzucha stosuje się m.in. metody endoskopowe (kolonoskopia, gastroskopia), obrazowe (RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), a także wykonuje się badania laboratoryjne.
Istotne jest to, że nie wolno bagatelizować dolegliwości bólowych w obrębie jamy brzusznej, ponieważ mogą być stanem zagrożenia zdrowia i/lub życia.
Leczenie bólu brzucha
Ból brzucha leczy się w zależności od jego przyczyny. Można stosować leki przeciwbólowe, rozkurczowe, a także niekiedy konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Oprócz leczenia farmakologicznego, także może zajść konieczność przeprowadzenia operacji.
Ponadto można także zastosować zioła oraz zimne okłady. Warto pamiętać o tym, że leczenie – nawet sposobami domowymi, powinno być zawsze skonsultowane z lekarzem prowadzącym.
Ból brzucha a profilaktyka
Dolegliwości bólowe brzucha mogą być spowodowane różnymi czynnikami, lecz zdrowe odżywanie oraz aktywność fizyczna mają pozytywny wpływ na organizm. Ponadto nie można zapominać o odpowiednim nawodnieniu oraz regeneracji.
Należy też pamiętać o tym, że stres oraz zmiany nastroju mają wpływ na ogólne samopoczucie i mogą powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Podsumowanie
Istnieje szereg chorób, które mogą przebiegać z wytępieniem bólu brzucha, dlatego nie należy dolegliwości bólowych lekceważyć. Zwłaszcza tych silnych oraz trwających przez dłuższy czas. Leczenie jest uzależnione od przyczyny i może polegać na podaniu leków i/lub zabiegu operacyjnym. Niektóre choroby przebiegające z bólem brzucha można wyleczyć, a niektóre są chorobami przewlekłymi.
Źródła pomocnicze
https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko/choroby-dzieciece,bol-brzucha—przyczyny-i-leczenie,artykul,1576879.html
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/165306,ostre-zapalenie-wyrostka-robaczkowego
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.25.3.
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/80804,uchylki-jelita-grubego
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/zespol-jelita-drazliwego-ibs-objawy-przyczyny-i-leczenie,176,n,192
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-wymagajace-interwencji-chirurgicznej,niedroznosc-jelit—przyczyny–objawy–leczenie-i-dieta,artykul,1578975.html
https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko/choroby-dzieciece,bol-brzucha—przyczyny-i-leczenie,artykul,1576879.html
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zenskich-narzadow-plciowych,endometrioza—przyczyny–objawy–leczenie-i-konsekwencje,artykul,1587493.html
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/choroba-lesniowskiego-crohna-objawy-diagnoza-leczenie,6281,n,192
https://www.luxmed-diagnostyka.pl/dla-pacjentow/artykuly/zdrowie-na-co-dzien/wrzody-zoladka-i-dwunastnicy-objawy-przyczyny-sposoby-leczenia
Polecane wpisy na blogu: